बी फार्मसी कोर्सची संपूर्ण माहिती B Pharmacy Course Information In Marathi

B Pharmacy Course Information In Marathi मित्रांनो नमस्कार, बी फार्म किंवा बॅचलर ऑफ फार्मसी हा फार्मसी क्षेत्रातील UGC ने मंजूर केलेला चार वर्षांचा पदवीपूर्व पदवी अभ्यासक्रम आहे. बी फार्माच्या अभ्यासक्रमात, ज्या विषयांचा समावेश केला आहे ते म्हणजे औषधे आणि  औषधी रसायनशास्त्र, फार्मास्युटिकल अभियांत्रिकी इ. बी फार्मसी अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थ्यांना सार्वजनिक आणि खाजगी दोन्ही क्षेत्रांमध्ये करिअरच्या अनेक संधी मिळण्याची अपेक्षा आहे.

बी फार्मसी कोर्सची संपूर्ण माहिती B Pharmacy Course Information In Marathi

बी फार्मच्या पात्रता निकषांनुसार, विद्यार्थ्यांनी त्यांचे उच्च माध्यमिक शिक्षण एकूण कमीत कमी ५०% गुणांसह पूर्ण केल्यानंतर या अभ्यासक्रमासाठी  ते अर्ज करण्यास पात्र ठरतात. बी फार्म अभ्यासक्रमांना प्रवेश NEET, UPSEE, MHT CET आणि GPAT सारख्या प्रवेश परीक्षांमध्ये उमेदवारांनी मिळवलेल्या गुणांच्या आधारे दिला जातो, ज्या राज्य आणि राष्ट्रीय स्तरावर घेतल्या जातात.

जामिया हमदर्द विद्यापीठ, जाधवपूर विद्यापीठ, सिस्टर निवेदिता विद्यापीठ, ऑक्सब्रिज ग्रुप ऑफ इन्स्टिट्यूशन्स आणि हिमालयन फार्मसी इन्स्टिट्यूट हे बी फार्म पदवी अभ्यासक्रम देणारी भारतातील काही सर्वोत्तम महाविद्यालये आहेत. बी फार्मा पदवीची सरासरी कोर्स फी INR ४०,००० ते INR १,००,००० पर्यंत असते. फार्मास्युटिकल क्षेत्रात यशस्वी कारकीर्द घडवण्याच्या दृष्टीने परदेशी विद्यापीठांमध्ये बी फार्मसी अभ्यासक्रमाची निवड करू इच्छिणारे विद्यार्थी परदेशातही हा अभ्यासक्रम पूर्ण करू शकतात.

बी फार्मा पदवी मिळवणारे व्यावसायिक पदवीधर पुढे जाऊन औषध निरीक्षक, घाऊक विक्रेता आणि फार्मासिस्ट म्हणून काम करण्यास पात्र ठरतात. बी फार्मा ग्रॅज्युएट्सचा वार्षिक सरासरी पगार INR ५,००,००० ते INR १२,००,००० च्या आत असतो.

• अब्दुल कलाम यांची संपूर्ण माहिती

बी फार्मसी कोर्स बद्दलचे महत्वाचे मुद्दे:

बी फार्मसी अभ्यासक्रमाचा कालावधी 4 वर्षांचा आहे, आणि ते करू इच्छिणारे विद्यार्थी विज्ञान शाखेत १०+२ (HSC) पूर्ण केल्यानंतर हा अभ्यासक्रम करू शकतात.

बी फार्मसीच्या २०२३ च्या पात्रता निकषानुसार, भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, जीवशास्त्र आणि गणित यासारख्या अनिवार्य विषयात कमीत कमी ५०% एकूण गुणांसह १०+२ बोर्ड परीक्षा उत्तीर्ण होणारे विद्यार्थी बी फार्मा अभ्यासक्रमासाठी अर्ज करण्यास पात्र ठरतात. बी फार्मसी प्रवेश हे प्रवेश परीक्षा आणि गुणवत्ता अश्या दुहेरी आधारावर दिले जातात. आणि म्हणूनच उमेदवारांनी  बारावीच्या अभ्यासावर विशेष महत्व देणे गरजेचे आहे. 

बी फार्मा अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशासाठी UPSEE, GPAT, NEET, BITSAT, MHT – CET या आणि यासारख्या इतर  प्रवेश परीक्षा घेतल्या जातात. दरवर्षी, भारतात अंदाजे २,६२,६९८ व्यक्ती बी फार्मसी पदवी आणि प्रमाणपत्र कार्यक्रम पूर्ण करतात.

• जिजामाता यांची संपूर्ण माहिती

करियर निवडताना बी फार्मसी कोर्स का निवडावा?

फार्मसीमध्ये बॅचलर पदवी म्हणजेच बी फार्मा पदवी का घ्यावी याची अनेक  कारणे सांगता येतात. बी फार्मा कोर्स केल्यानंतर तुम्ही वैद्यकीय प्रतिनिधी, वैज्ञानिक लेखन, वैद्यकीय स्क्रिप्टिंग, क्लिनिकल रिसर्च इत्यादी व्यवसाय म्हणून  करू शकता. या वस्तुस्थितीव्यतिरिक्त, बी फार्मा कोर्सचे अनेक उत्तम फायदे देखील आहेत. अशा प्रकारे, एखाद्याने बी फार्मा कोर्स का निवडला पाहिजे याची काही कारणे खाली नमूद केली आहेत.

१. सरकारी नोकऱ्या:

बी फार्मा पदवी पूर्ण केल्यानंतर, सर्व पात्र उमेदवार देशभरातील विविध सरकारी संस्था आणि रुग्णालयांमध्ये काम करण्यासाठी सहज पात्र होऊ शकतात.

२. खाजगी नोकऱ्यांमध्ये संधी:

सरकारी नोकऱ्या व्यतिरिक्त, बी फार्मा कोर्स पदवीधारक देशभरातील आकर्षक पगार पॅकेजेससह खाजगी क्षेत्रातील रोजगार संधी सहजपणे मिळवू शकतो.

३. रुग्णांसोबत काम करणे:

एक फार्मासिस्ट म्हणून बी फार्मा पदविधारकांचा रुग्णांशी थेट संपर्क येतो, अश्या वेळी मानवतेच्या दृष्टीकोनातून रुग्णांची सेवा करताना तुम्हाला एक वेगळे मानसिक समाधान लाभते जे एक अमूल्य असते.

४. करिअरच्या विस्तृत श्रेणीसाठी संधी:

किरकोळ फार्मसीमध्ये काम करणे, मग ते आरोग्य सेवा सुविधा असो किंवा समुदायात एकत्रितपणे काम करणे असो,  करियरच्या दृष्टीने फार्मासिस्टसाठी सर्वात उत्तम पर्याय आहे. बी फार्मा जॉबमध्ये लोकांना ओव्हर-द-काउंटर आणि ऑन द बेड या दोन्ही प्रकारात प्रिस्क्रिप्शन औषधे, तसेच समुपदेशन पुरवणे यांचा समावेश होतो.

५. परदेशातील करिअर:

केवळ भारतातच नाही तर बी फार्मा अभ्यासक्रमाच्या पदवीधरांची व्याप्ती परदेशातही तितकीच व्यापक आहे. बी फार्मा पदवीधारकांना परदेशातही गुणवत्तेवर आधारित जॉब्स अगदी सहजतेने मिळताना दिसतात.

बी फार्मसी कोर्स कोणी करावा?

ज्या इच्छुकांना फार्मास्युटिकल इंडस्ट्रीमध्ये करियर बनवायचे आहे त्यांनी बी फार्मसी कोर्स करावा. वैद्यकीय संशोधन आणि वैज्ञानिक लेखनात करिअर करू इच्छिणाऱ्या इच्छुकांनी सुद्धा बॅचलर ऑफ फार्मसीची म्हणजेच बी फार्माची निवड करावी.

आरोग्यसेवा उद्योगात सामील होऊ इच्छिणारे आणि विविध रुग्णालये, नर्सिंग होम इत्यादींमध्ये काम करू इच्छिणारे इच्छुक देखील बी फार्मसीचा अभ्यास करू शकतात. परदेशात फार्मास्युटिकल उद्योगात करिअर करू इच्छिणारे इच्छुक परदेशात बी फार्मसीचे अभ्यासक्रम करू शकतात.

बी फार्मसी अभ्यासक्रमाचे प्रकार आणि स्पेशियलायझेशन

बॅचलरसाठी, प्रामुख्याने चार प्रकारचे बी फार्मा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना उपलब्ध आहेत, ते म्हणजे; बॅचलर ऑफ फार्मसी, बॅचलर ऑफ फार्मसी (लॅटरल एंट्री), फार्मसी (ऑनर्स), आणि बॅचलर ऑफ फार्मसी (आयुर्वेद).

१. बॅचलर ऑफ फार्मसी (बी फार्मा) –

 ज्या विद्यार्थ्यांना औषधांचा आपल्या शरीरावर कसा परिणाम होतो हे जाणून घ्यायचे आहे आणि ते फार्मसीमध्ये व्यवसाय करू इच्छितात यांसाठी प्रामुख्याने हा कोर्स आहे. बॅचलर ऑफ फार्मसीचा पाठपुरावा करण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी त्यांचे १०+२ म्हणजेच बारावीत भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित/जीवशास्त्र हे मुख्य विषय म्हणून पूर्ण करणे आवश्यक आहे. पदवी चार वर्षे असते आणि यादरम्यान विद्यार्थी विविध व्यावसायिक कौशल्यांचा अभ्यास करतात.

२. बॅचलर ऑफ फार्मसी (बी फार्मा लॅटरल एंट्री) –

ज्या विद्यार्थ्यांनी फार्मसी किंवा डी. फार्मा मध्ये डिप्लोमा पूर्ण केला आहे, आणि फार्मसीमध्ये पुढील शिक्षण घेऊ इच्छित असलेले विद्यार्थी बी. फार्मसीमध्ये लॅटरल एन्ट्री प्रवेशासाठी पात्र आहेत. लॅटरल एन्ट्री प्रवेश धोरण उमेदवाराला  बी. फार्मा पदवीमध्ये डायरेक्ट दुसऱ्या वर्षात प्रवेश करण्याची मुभा देते. परिणामी, अभ्यासक्रम पूर्ण होण्यास अश्या उमेदवारांना तीनच वर्षे लागतात.

३. बॅचलर ऑफ फार्मसी (बी फार्मा ऑनर्स) –

 बॅचलर ऑफ फार्मसी (ऑनर्स) ही एक अंडरग्रेजुएट पदवी आहे ज्यांनी फार्मसी स्कूलचे आठ सेमेस्टर पूर्ण केले आहेत, त्यांना बी फार्मसी मधील ऑनर्स पदवीधर म्हणतात. विद्यार्थ्यांना बी फार्मा (ऑनर्स) या अभ्यासक्रमामध्ये फार्मसीच्या क्षेत्रातील तज्ञांद्वारा अनुभव प्रदान केला जातो. यामध्ये विद्यार्थ्यांना फार्मसीशी संबंधित विविध घटक, तांत्रिकता आणि नियम शिकवले जातात.

४. बॅचलर ऑफ फार्मसी (बी फार्मा आयुर्वेद) –

हा आठ सेमिस्टरचा चार वर्षांचा पदवीपूर्व अभ्यासक्रम आहे. बॅचलर ऑफ फार्मसी (आयुर्वेद) अभ्यासक्रमातील विद्यार्थी आयुर्वेदाच्या अनेक क्षेत्रांबद्दल जाणून घेतात. विद्यार्थी हेल्थकेअर व्यतिरिक्त निरोगी राहणीमान, निरोगीपणा आणि तंदुरुस्तीचा अभ्यास करतात. आयुर्वेद अनेकदा “जीवन विज्ञान” म्हणून ओळखला जातो. बी फार्मा कोर्स विद्यार्थ्यांना आजार टाळण्यासाठी आणि उपचार करण्यासाठी जीवनशैलीत बदल आणि नैसर्गिक उपचारांचा वापर कसा करावा हे शिकवतो.

त्याचप्रमाणे, चांगल्या करियरसाठी आणि भविष्यासाठी अनेक बी फार्मा स्पेशलायझेशन्स आहेत जसे की:

१. फार्मास्युटिकल केमिस्ट्री:

 फार्मास्युटिकल केमिस्ट्रीमध्ये, विद्यार्थी ड्रग डिझाईन, टेस्टिंग आणि डेव्हलपमेंट, तसेच उपचार किंवा औषध सुरक्षितपणे कसे घ्यावे याबद्दल शिकतात. विद्यार्थी जीवशास्त्र, अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान या विषयांबद्दल देखील शिकतात. जे नवीन औषध प्रक्रिया आणि प्रक्रियांच्या विकास यासाठी लागू केले जातात.

२. फार्मास्युटिक्स:

 बायोमेडिकल विश्लेषण, फार्माकोकाइनेटिक्स, फार्माकोलॉजी आणि फार्माकोडायनामिक्स यांसारख्या फार्मसीशी जोडलेल्या थीमचा अभ्यास, फार्मास्युटिक्स म्हणून ओळखला जातो. हा विषय रोग प्रतिबंधक आणि प्रतिकारक औषधांचा विकास, रचना, वितरण आणि वापर इत्यादींशी संबंधित आहे.

३. फार्माकोलॉजी:

हा जैविक तत्त्वांवर आधारित फार्माकोलॉजिकल प्रतिक्रियांचा अभ्यास आहे. यात औषधांचे जैविक प्रभाव, रासायनिक गुणधर्म आणि उपचारात्मक उपयोग यांची तपासणी करणे समाविष्ट आहे.

४. आयुर्वेद:

या बी फार्मा स्पेशलायझेशनमधील विद्यार्थी आयुर्वेदिक वैद्यकीय प्रणालीमध्ये वापरल्या जाणार्‍या औषधी आणि उपचार पद्धती याबद्दल शिकतात.

बी फार्मा करिअर पर्याय आणि नोकरीच्या संधी

बी फार्मा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थी फार्मास्युटिकल क्षेत्रात विविध बी फार्मा करिअर करू शकतात. विद्यार्थ्यांना फार्मास्युटिकल कंपनीमध्ये काम करण्याचा किंवा फार्मासिस्ट म्हणून सराव करण्याचा पर्याय आहे.

 विद्यार्थ्यांना सार्वजनिक आणि खाजगी दोन्ही क्षेत्रांमधील विस्तृत पर्यायांमध्ये प्रवेश असतो. तुम्ही सरकारसाठीही काम करू शकता. त्याशिवाय, तुम्ही परदेशातील कंपनीसाठी सुद्धा काम करू शकता.

बॅचलर डिग्री मिळवल्यानंतर तुम्ही सरकारी हॉस्पिटल्स, खाजगी मेडिकल शॉप्स आणि खाजगी हॉस्पिटल्स/क्लिनिकमध्ये काम करू शकता. अथवा स्वतःच्या मालकीची फार्मसी शॉप सुरू करू शकाल.

बी फार्मा पदवी असलेल्या विद्यार्थ्यांकडे नोकरीचे विविध पर्याय असतात. सरकारपासून व्यावसायिक क्षेत्रापर्यंत किंवा स्वतःची फर्म सुरू करण्यापर्यंत अनेक पर्याय पदविधारकांकडे आहेत.

मित्रांनो, आजच्या भागातील बी फार्मसी या कोर्स बद्दलची माहिती तुम्हाला कशी वाटली ते आम्हाला कमेंट बॉक्समध्ये नक्की कळवा. तसेच हा लेख आपल्या नातेवाईकांमधील इच्छुक उमेदवारांनाही शेअर करा.

 धन्यवाद…!

FAQ